KERİM ÇELİKTAŞ TÜRKOCAĞI İLKOKULU

(Tarihçenin düzenlemesi eksiklerin, yanlışların düzeltilip tamamlanması devam etmektedir)

Okulun adresi: Reşadiye Mahallesi Adana Cad. No37/A Tarsus/Mersin

   TÜRKOCAĞI İLKOKULU: Okulumuz ilçemizde açılan en eski okullardandır. Sıbyan mektepleri seviyesinde ibtidaî adıyla ilköğretime yönelik modern okulların açılması fikri ilk olarak 1863'lerde gündeme getirmişlerdir. 1 Eylül 1869 yılında yayımlanan Maârif-i Umûmiye Nizamnâmesiyle de ibtidaî okulların açılması yasalaşmıştır.

  Bu günkü ismi Kerim Çeliktaş Türkocağı İlkokulu olan okulumuz 1910 yılında İttihad ve Terakki Mektebi adıyla açılmıştır. Tarsus'ta yeni öğretime başlayan okul 110 öğrenci ile öğrenime başladı. İbtidaî sınıflarını ve rüştiyenin ilk sınıfını içerisine alan 4 yıllık eğitimin yapıldığı bu tarihte, okulda bir müdür ve 5 öğretmen görev yapmaktadır. Okul binası kira ile tutulmuş olup masrafları öğrencilerden alınan paralarla karşılanmaktadır. Okul bu durumuyla o tarihte Tarsus'ta bulunan en iyi okul durumundadır. Cumhuriyet ilanından sonra okulun adı Türk Ocağı Mektebi adıyla eğitim ve öğretime devam etmiştir. 1924 yılında Türkocağı bünyesinde iki sınıflık bir gece mektebi açılmıştır.  

 Okul çam ağaçları arasında taş yapılı tek katlı binadan oluşmaktaydı. Okul binasında çatlak ve yarılmalar oluşması sonucunda 1966 yılında yıkılmıştır. Öğrenciler geçici olarak (Dumlupınar ilkokulu) bu gün Rehberlik Araştırma Merkezi olarak kullanılan binada öğrenimlerine devam etmişlerdir,1967 yılında tekrar yeni binasına taşınmıştır.

  1993 yılında ilköğretimin sekiz yıla çıkarılması sonucu okulun yanında bulunan Kerim Çeliktaş Ortaokulu (Kerim Çeliktaş Ortaokulu 14/Ekim/1954 yılında İlkokul olarak eğitim ve öğretime açılmıştır.) ile birleştirilerek Kerim Çeliktaş Türkocağı İlköğretim Okulu olarak eğitim öğretime devam etmiştir. Türkocağı eski binasının yetersiz kalması sonucu 2009 yılında bina yıkılarak yerine yeni bina yapılmış, 2010 yılı şubat ayında yeni binaya geçilmiştir.

    Eski Kerim Çeliktaş Ortaokulu binası Kerim Çeliktaş Anaokuluna dönüştürülerek okuldan ayrılmış müstakil müdürlük olmuştur. Tarsus'un ilk kurulan okullarında olduğu için, okulda çok sayıda seçkin devlet adamı, yönetici, işadamları, eczacılar, doktorlar, öğretmenler, mühendisler yetişmiştir.

OKULUMUZDAN MEZUN OLMUŞ ÜNLÜ SİMALAR:

 (İş Adamları Bilim Adamları)

1:Dr. Kamuran İlenti (yazar) Hacatepe Üniversitesi Sosyal ve idari Bilimler Fakültesi ögretim görevlisi.

2:Kasım Ekenler (Ticaret ve İş Adamı)

3:Bekir Boro (Avukat Ve Çiftçi)

4:Orhan Altınel (Profesör Antalya Tıp F.öğretim görevlisi)

5:Ali Haydar Eyüboğlu (eski belediye başkanı milletvekili ve iş adamı)

6:Ali Homurlu (İskenderun Demir Çelik Fabl. 2. Müdür)

 7:Mehmet Boşal (ziraat fakültesi mezunu tüccar)

Molla Kerim Kimdir?

  Tarsus'ta yaşamış Kurtuluş Savaşı yıllarında ilçemizi işgal etmek isteyen Fransızlara karşı Çeliktaş Müfreze başı olarak halk ayaklanmalarını organize etmiş. Şehit olmuş Kahramanlarımızdan biridir.

      Molla Kerim'in ataları, Antalya yöresinden gelerek Tarsus'un Sıraköy Karabucak Mahallesi'ne yerleşen "BOZALİOĞULLARI" dır.

       Molla Kerim'in, Fransız işgali sırasında mücadele veren 4. Kolordu Batı Kilikya Cephesi Kumandanlığı ve Garp Cephesi 4. Alay Subayı Sinan TEKELİ ile yakın akraba oldukları ifade edilmektedir.
        Molla Kerim'in çok cesur, keskin bir nişancı, vatanı söz konusu olunca ölümün üzerine gitmekten asla korkmayan, aynı zamanda çok yardımsever ve insancıl bir kişiliğe sahip olduğu belirtilmektedir.
Molla Kerim, "Yol açan" anlamına gelen "FETTAH" takma adını bir süre kullandı.
        M. Kemal Paşa'nın açtığı "Kurtuluş Bayrağı" altında toplanan ve "Sivas Kongresi Temsil Heyeti"nin talimatı doğrultusunda kurulan "Tarsus Grubu"na ait 9 müfrezeden biri de "Milis Subayı Molla Kerim"in komutasındaki "Çeliktaş Müfrezesi"dir.
Sinan TEKELİ Bey, Molla Kerim'i Tarsus Grup Komutanı yaptı.
        Molla Kerim ÇELİKTAŞ; Pozantı'nın kurtuluşunda, Kavaklıhan Zaferinde, Çamalan ve Belemedik baskınlarında önemli görevlerde bulundu. 
Pozantı'nın kurtuluşundan sonra, milis kuvvetlerimiz Tarsus'un çevresini kuşattılar. Kuşatma uzun sürdü. Tarsus'ta mahsur kalan Fransızları kurtarmak için iki binden fazla Fransız kuvveti 27 Temmuz 1920 günü Adana'dan hareket etti. Fransızlar, yolları üzerindeki köyleri ve insanları acımasızca yaktılar. 

       Karataş deniz sahilinden de Fransız savaş gemileri sürekli asker ve mühimmat desteği yapıyordu.  Fransızların Tarsus'a doğru ileri harekâtı Sinan Tekelioğlu tarafından yakından izleniyordu. Düşmanın Tarsus'a girişinin engellenmesi görevi bölgenin  sayıca en kalabalık kuvayi milliye topluluğu olan Molla Kerim'in Çeliktaş müfrezesine verildi. Fransız askerleri zırhlı araçları ile birlikte Kamber höyüğüne kadar yaklaştı. Molla Kerim, savunma hattını tuttuğu dere kıyısında düşmana ateş açtı. Ancak Molla Kerim'in geri çekilme esnasında arka tarafına güvenlik altında tutacak önlemler alınmamıştı. Fransız askerler  Türk müfrezeler arasından hareket ederek Molla Kerim'i arkadan kuşattı. Çatışma sonrası Molla Kerim ve arkadaşları esir düştüler.

Fransız askeri konvoyu Tarsus'a girmek üzere Bac köprüsüne kadar geldi. Milli kuvvetler düşmanın o anını yakından izliyordu. Türklerin elinde bulunan topların namlusu düşman üzerine çevrildi. Dürbünle gözlem yapıldı. Harita üzerinde yer belirlendi. Ve "Bismillah" sesleri ile top atışları başladı.  Türk topçusunun atışları Bac köprüsünde bulunan Fransız konvoyuna tam isabet etti. Molla Kerim ve esir arkadaşları durumdan yararlanarak kaçmak istediler. 170 civarında kuvayi milliye gönüllüleri kendilerini Bac köprüsünden aşağı Tarsus çayına atarak kurtulmaya çalıştı.  Molla Kerim'in eli zincir kelepçe ile sıkı sıkıya bağlanmıştı. Öteye beriye kaçışan askerler arasında kalan Molla Kerim'in üzerine düşman askerleri kurşun yağdırdı. Molla Kerim "Çeliktaş Müfrezesi"ndeki adamlarıyla birlikte şehit edildiler. Şehidimizin mübarek cesedi düşman tarafından yok edildiği için mezarı da olmamıştır. 29 Temmuz 1920 tarihini gösteriyordu. Molla Kerim şehit olunca müfrezeye Harputlu Ahmet sonra Samet Çavuş komuta etmiştir. Molla Kerim ve arkadaşları bu vatan için hayatlarını ortaya koyarak mücadele vermişlerdi. O'nun kahramanlık destanının tanığı da Bac köprüsü idi.  Bir zamanların kervanların geçiş yaparken vergi (bac) alınan tarihi köprü şimdi Molla Kerim'in şehit düştüğü yer olarak da tarihe geçti. 

       O'nun anısını yaşatmak amacıyla, Demirkapı semtinde 14/Ekim/1954 tarihinde yaptırılan okula "Kerim Çeliktaş ilkokulu"; Tarsus'un bir mahallesine "Şehit Kerim" ismi verilmiştir. 
Ayrıca, Molla Kerim'in anısını ölümsüzleştirmek amacıyla, Anzakay Parkına (Cetve Köprüsü civarı) anıt heykeli yapılmıştır. 

   Okulumuz ismini Kurtuluş Savaşı yıllarında ilçemizi işgal etmek isteyen Fransızlara karşı Çeliktaş Müfreze başı olarak halk ayaklanmalarını organize ederek büyük başarılar elde eden Molla Kerim Efendi'den almıştır.  Molla Kerim, Kösebalcı köyünden Güllü Fakı Mehmet Efendi ile birlikte bir müfreze teşkil etmişti. Bu müfrezeye "Çeliktaş" adı verilmiştir. Komutanı Milis subay Molla Kerimdir. Merkezi Akçakoca köyüdür. 

Molla Kerim Ağıtı
Adana´nın arası
Azdı yiğidin yarası
Çatlayıp da ölmemiş mi
Böyle yiğidin anası

Adana´nın arasında
Harp oluyor da deresinde
Molla Kerim yaralanmış
İki kolun arasında

Evimizin önü çeti
Tevir tevir kokar otu
Molla Kerim esir olmuş
Cephede kişniyor atı

Evimizin önü yonca
Yonca kalkar dam boyunca
Çeteleri harp etmiyor
Molla Kerim olmayınca

Evimizin önü arpa
Koyun gelir kırpa kırpa
Gel gezsene Molla Kerim
Çocukların kaldı körpe

Fireze yastık yapmışlar
Üstüne beylik örtmüşler
Garip miydin Molla Kerim
Yol üstüne uzatmışlar.

Bu ağıt; Tarsus Teknik Lise ve Endüstri Meslek Lisesinin müşterek çıkardığı Dağarcık Dergisinden alınmıştır. Cilt 1, s. 3, 18 Ocak 1989 Tarsus.

KAYNAKLAR:

Tarsus Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi Tarih Öğretmeni. (sacituguz@gmail.com

Bayram Kodaman, Abdülhamid Devri Eğitim Sistemi, Ankara 1999, ss. IX-XI.

 Mahmud Cevad İnbü ş Şeyh Nâfi, Maârif-i Umumiye Nezâreti Tarihçe-i Teşkîlât ve İcraatı XIX. Asır Osmanlı Maârif Tarihi- (Haz. Taceddin Kayaoğlu) Ankara 2001, s İlhan Tekeli, Tanzimat tan Cumhuriyet e Eğitim Sistemindeki Değişmeler, Tanzimat tan Cumhuriyet e Türkiye Ansiklopedisi, İstanbul 1985, II, 470.

Tanzimat tan Cumhuriyet'e Modernleşme Sürecinde Tarsus ta Eğitim TAED 47* * 321 Orta öğretim (Rüşdiye ve İdâdî Mektepleri, Sultaniler) ve Yükseköğretim (Darülfünun).

Yakup Karataş, Sultan II. Abdülhamid Döneminde Erzurum, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum 2010, s Tekeli, Tanzimat tan Cumhuriyet e Eğitim Sistemindeki Değişmeler, s. 473.

BOA. DH.MKT. 2336/30; BOA. A.MKT.MHM. 512/ Tarsus, 3 Temmuz 1339, sayı: , s Tarsus, 12 Teşrinisânî 1341, sayı: , s Kodaman, Abdülhamid Devri Eğitim Sistemi, s , Akyüz, Türk Eğitim Tarihi, s. 268, 269.

AVS, 1299, s BOA. MF.MKT. 158/ BOA. MF.MKT. 600/34; BOA. MF.MKT. 598/4; BOA. MF.MKT. 599/ Maârif Salnâmesi, 1321, s. 331.

62 Tarsus, 26 Mart 1340, sayı: , s TSİOA, Erkek Numune Mektebi nin ve yıllarına ait imtihan cetvelleri. 64 Tarsus, 3 Temmuz 1340, sayı: , s Tarsus, 31 Kanunievvel 1341, sayı: , s TSİOA, Menba-ı İrfan Mektebine ait , ve öğretim yıllarına ait imtihan cetvelleri. 67 Tarsus, 31 Kanunievvel 1341, sayı: , s. 1.